Hoe gingen je ouders om met emoties? Dit is één van de vragen van mijn intakeformulier. Mijn cliënten geven vaak hetzelfde antwoord:
Niet.
De reactie op deze vraag is veelbetekenend.
Als ouders moeite hebben met emoties bij heftige gebeurtenissen in het leven, vinden hun kinderen de verwerking van life events ook lastiger. Dit is geen bewuste keuze, maar gaat onbewust.
Het heeft alles te maken met loyaliteit.
Wat is loyaliteit?
Het begrip loyaliteit komt uit de contextuele benadering van Ivan Boszormenyi-Nagy. Hij is de grondlegger van de contextuele therapie.
Nagy beschouwt de mens als onderdeel van een systeem; meestal het gezin van herkomst. Je ouders en, als die er zijn, je broers en zussen. We zijn verbonden aan onze ouders en zij weer aan hun ouders. In de contextuele therapie kijken we dus over de verschillende generaties heen.
Bovendien kijken we naar de wisselwerking van geven en ontvangen die tussen ouders en kinderen aanwezig is. Waarom dat zo belangrijk is, leg ik je nu uit. We moeten daarvoor kijken naar de begrippen horizontale en verticale loyaliteit.
Horizontale loyaliteit
Met horizontale loyaliteit worden gekozen relaties bedoeld zoals die met je partner, je vrienden en collega’s op het werk.
Met die mensen hebben we, als de band in balans is, symmetrische relaties. De ene keer doen we iets voor iemand en de andere keer doet diegene weer iets voor ons. Zo blijft de relatie goed.
Als er sprake is van een disbalans, voelt deze vriendschap op den duur niet prettig meer. Mogelijk wordt hij zelfs beëindigd.
Verticale loyaliteit
Met onze ouders zit het anders. Tussen ouders en kinderen bestaat een verticale, existentiële loyaliteit.
Onze ouders hebben ons op de wereld gezet; het leven geschonken. Daardoor staan we als kind al vanaf de geboorte bij hen in de schuld en zijn we sterk geneigd aan onze ouders terug te geven.
De ontstane wisselwerking van geven en ontvangen tussen ouders en kinderen is precies waar verticale loyaliteit op is gebaseerd.
De relatie tussen ouders en kinderen is asymmetrisch. Het kind mag als het ware meer ontvangen dan dat het dient terug te geven. Ouders horen voor hun kinderen te zorgen. Kinderen hebben recht op liefde, zorg en aandacht.
Die asymmetrie wordt vereffend wanneer kinderen later in hun leven zelf kinderen krijgen. Vanaf dat moment vervullen zij zelf de rol van zorgende ouder.
Verticale loyaliteit is intergenerationeel. Dat betekent dat het over de verschillende generaties heen gaat. Van kind naar ouders en van ouders naar hun ouders, de grootouders.
Deze loyaliteit gaat zelfs over de grens van leven of dood.
Ons gedrag wordt soms onbewust beïnvloed door de loyaliteit die we voelen naar onze ouders; of die nu nog leven of al overleden zijn. Dit zijn de zogenaamde blinde vlekken.
Onverbrekelijke band
De band die kinderen met hun ouders hebben is onverbrekelijk. Zelfs wanneer het contact gespannen verloopt of wanneer het contact verbroken is.
In die gevallen uit de loyaliteit zich op een verborgen, ondergrondse manier. Als kind ben je je daar vaak niet eens bewust van.
Dat verklaart ook dat zelfs bij misbruik het kind op de een of andere manier trouw blijft aan de ouders. De existentiële band kun je hooguit ontkennen, maar nooit verbreken.
Verticale loyaliteit: een voorbeeld
In mijn praktijk vertelde laatst een jonge moeder over haar relatie met haar ouders. Haar vader was direct na de geboorte uit beeld en haar moeder kon zelf geen zorg geven. Ook nu nog leunde haar moeder op haar.
Toen ik de relaties binnen het gezin van herkomst met haar onderzocht, bleek dat eenzelfde patroon te zien was in de relatie tussen haar moeder en haar grootmoeder.
Daardoor begreep ze nu beter dat haar moeder met haar afhankelijke gedrag loyaal was aan haar grootmoeder. Dat gaf haar rust en een gevoel van begrip.
Bij de ouders van een vriendin zag ze hoe een relatie tussen ouders ook kon zijn: liefdevol en respectvol. Ze leerde ook hoe zorg van ouder naar kind kon voelen.
Later leerde ze uit een boek meer over hoe de relatie ouder en kind kan zijn. Hierdoor kreeg ze meer vertrouwen in haar eigen kunnen en kon ze de angst het zelf verkeerd te doen steeds beter loslaten.
Het belang van verticale loyaliteit
Verticale loyaliteit is één van de pijlers van mijn behandelingen. Door herkenning en erkenning kunnen mensen de band met hun ouders veranderen van ‘gebonden zijn’ naar ‘verbonden zijn’.
Op basis van die verandering gaan ze zelf weer met meer rust door het leven.
En wat nu het effect is van ouders die niet met hun emoties omgaan? Dat vertel ik je in mijn volgende blog.
Wil je mijn blogs automatisch in je mailbox ontvangen? Meld je dan hieronder aan door op de knop te drukken.
Eén reactie
Mooi verwoord. Loyaal zijn aan mijn ouders. Zij geloofden in de liefde van God de vader en in het heilige gebed moeder Maria vol van genade. De Liefde voor de medemens is een liefdevol inzicht en schuldgevoelens helpen mee om het geweten te vormen. Dat leerde ik pas later te begrijpen. Dankbaarheid blijft over.
Reacties zijn gesloten.